ସୃଷ୍ଟି : ଏକ ଗପ ଗଣ୍ଠିଲିର

     ଭୋକର କରାମତି 

                  କବିସୌରଭ କୈଳାଶଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା

    ସୁନ୍ଦରା ପଲ୍ଲୀ ଗୋଟାଏ ମଫସଲ  ଗାଁ । ସେହି ଗାଆଁରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତିର ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି । ଗାଆଁର ଶେଷ ମୁଣ୍ଡରେ ଗୋଟାଏ ଚାଳ ଛପର ଘରେ ମାଆ ପୁଅ ଦୁଇଜଣ ବାସ କରନ୍ତି । ପୁଅଟିର ନାମ ମକରା । ଆଜକୁ ପ୍ରାୟ ୧୦ ବର୍ଷ ହେଲା ବାପା ଆର ପାରିକୁ ଚାଲି ଗଲେଣି । ମକରା ଗାଆଁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ଯାଏଁ ପାଠ ପଢ଼ିଛି । ଟଙ୍କା ପଇସା ଅଭାବ ହେତୁ ଆଉ ଅଧିକ ପଢ଼ି ପାରିଲା ନାହିଁ । ମାଆ ପୁଅ ଦୁହେଁ ମୁଲ ଲାଗି ଦୁଃଖ କଷ୍ଟେ ଚଳନ୍ତି ।  

      ପୁଅର ବୟସ ହୋଇ ଯିବାରୁ ମାଆ ମକରା ପାଇଁ କନ୍ୟାଟିଏ ଲାଗି ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଥାଏ । ଶେଷରେ ଗାଆଁ ମୁଖିଆଙ୍କ ଜରିଆରେ ମଦନ ପୁରର ସୁଦାମ ପ୍ରଧାନଙ୍କ ଘରେ କନ୍ୟା ଠିକ୍ ହେଲା । ଝିଅଟିର ନାମ ସୁମତି । ବଡ଼ ଝିଅ ସୁନୀତି ନିକଟ ଗାଆଁରେ ବାହା ହୋଇଛି । ସୁମତି ବାପା ମାଆଙ୍କର ଦ୍ବିତୀୟ ଝିଅ । ବାହାଘର ଦିନ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହେଲେ ସୁଦାମ ପ୍ରଧାନ ସୁମତିକୁ ବିଵାହ ଦେଇ ଶାଶୁଘରକୁ ବିଦା କରିଦେଵା ପାଇଁ ବ୍ୟସ୍ତ ହେଉଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଜୋଇଁ ପୁଅ ମକରା ବାହାଘର ପାଇଁ ଟଙ୍କା ପଇସା ଯୋଗାଡ଼ କରି ପାରି ନ ଥିବାରୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି । 

      କିଛି ଦିନ ପରେ ମକରା ଟଙ୍କା ପଇସା ସଞ୍ଚୟ କରି ଦିନ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଲାଗି ଶ୍ବଶର ଘରକୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲା । ଗଲାବେଳେ ମାଆ ପୁଅକୁ ତାଗିଦ୍ କରି କହିଲା – 

” ପୁଅରେ ! ଶ୍ବଶୁର ଘରେ ଜଗିରଖି ଚଳିବୁ । ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସ୍ନେହ ଆଦରରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିବୁ । ଖାଇବାକୁ ଯାହା ଦେବେ ସବୁ ନ ଖାଇ ଥାଳିରେ କିଛି ଛାଡୁଥିବୁ । ନ ହେଲେ ସେମାନେ ତୋତେ ଖାଦ୍ୟଲୋଭୀ ପେଟୁ ବୋଲି ଭାବିବେ । ” ପୁଅ ମାଆର କଥାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ମନେରଖି ଶ୍ବଶୁର ଘରକୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲା । ବସ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ୍ ରେ ଟିକଟ କାଟି ବସ୍ ରେ ବସି ମଦନପୁର ଗାଆଁ ନିକଟ ବସ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ୍ ରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ସେଠାରୁ ଚାଲି ଚାଲି ଉପର ଓଳି ପ୍ରାୟ ୪ଟା ବେଳେ ମକରା ଶ୍ବଶୁର ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ଶାଶୁ ଶ୍ବଶୁରଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରି ଆସିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କହିଲା । ଶ୍ବଶୁର ଖୁସି ହୋଇ କହିଲେ – ” ହଉ , ତୁମେ ଏବେ ତ ଆସିଲ , ଗୋଡ଼ ହାତ ଧୋଇ ଲୁଗା ପାଲଟି ବସ । ମୁଁ ପୁଅ ହାତରେ ଗୋସେଇଁଙ୍କୁ ଡକାଇବି । ସେ ପାଞ୍ଜି ଦେଖି ଦିନ ବାର ଠିକ୍ କରି କହିବେ । 

       ଶ୍ବଶୁରଙ୍କ କହିବା ଅନୁସାରେ ମକରା ଗୋଡ଼ ହାତ ଧୋଇ କାନ୍ଥକୁ ଲାଗି ପଡ଼ି ଥିବା ବେଞ୍ଚ୍ ରେ ଯାଇ ବସିଲା । ଶାଶୁ ଗୋଟିଏ ଥାଳିରେ କିଛି ଜଳଖିଆ ଆଣି ମକରାକୁ ଖାଇବାକୁ ଦେଲେ । ଜଳଖିଆ ଦେଖି ମକରାର ମାଆ କଥା ମନେ ପଡ଼ି ଗଲା । ମାଆ ତ କହିଥିଲା ଯାହା ଦେବେ ସବୁ ନ ଖାଇ ଥାଳିରେ କିଛି ଛାଡ଼ି ଦେବୁ । ତେଣୁ ମକରା ଜଳଖିଆରୁ କିଛି ଅ°ଶ ଖାଇ ବାକିତକ ଥାଳିରେ ଛାଡ଼ି ଦେଇ ହାତ ଧୋଇ ବସିଲା । ଶ୍ବଶୁର ଗାଆଁ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ଡାକିବାକୁ ବଡ଼ ପୁଅକୁ ପଠାଇଲେ । କିଛି ସମୟ ପରେ ବଡ଼ ପୁଅ ଆସି କହିଲା – ” ବାପା! ଗୋସାଇଁ ଦୂର ଗାଆଁକୁ ଗୋଟିଏ ଯଜ୍ଞ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଯାଇଛନ୍ତି । ତିନିଦିନ ପରେ ଗାଆଁକୁ ଫେରିବେ । ” ଶ୍ବଶୁର ମକରାକୁ କହିଲେ – ” ତୁମେ ଆଉ ଗାଆଁକୁ ଯିବାକୁ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅ ନାହିଁ । ଗାଆଁ ପୁରୋହିତ ତ ତିନିଦିନ ପରେ ଯଜ୍ଞ କାର୍ଯ୍ୟ ସାରି ଗାଆଁକୁ ଫେରିବେ। ସେ ଆସିଲେ ବାହାଘର ପାଇଁ ଶୁଭ ଦିନ ଦେଖିବା । ” ମକରା ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ଶ୍ବଶୁର ଘରେ ରହିଲା । ଦିନ ଯାଇ ରାତି ହେଲା । ରାତିରେ ଖାଇଲା ବେଳେ ମଧ୍ୟ ଶାଶୁ ଥାଳିରେ ଭାତ ଓ ଗିନାରେ ଡାଲି , ତରକାରୀ ,ଭଜା ଇତ୍ୟାଦି ଦେଇଥିଲେ । ମକରା ମାଆ କହିବା ଅନୁସାରେ ସବୁଥିରୁ କିଛି କିଛି ଛାଡ଼ି ବାକିତକ ଖାଇଲା । ସମସ୍ତଙ୍କ ଖାଇବା ନ ସରୁଣୁ ମକରାର ଖାଇବା ସରିଯିବା ଦେଖି ଶାଶୁ ଭାବିଲେ ଜୋଇଁ ପୁଅ ବୋଧ ହୁଏ କମ୍ ଖାଆନ୍ତି । ତା’ ପରଦିନ ମଧ୍ୟ ଜଳଖିଆ ଖାଇବା ବେଳେ ଆଉ ଦୁଇଓଳିଯାକ ଭାତ ଖାଇବା ଵେଳେ ମକରା ଥାଳି ଓ ଗିନାରେ କିଛି କିଛି ଛାଡ଼ି ହାତ ଧୋଇବା ପାଇଁ ଉଠିଯାଏ । କିନ୍ତୁ ପେଟରେ ଯେ ଭୋକ ଏକଥା ମକରା ଛଡ଼ା ଆଉ କେହି ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ଏଣେ ଶାଶୁ ଜୋଇଁ ପୁଅ କମ୍ ଖାଉଛନ୍ତି ବୋଲି ବେଳକୁ ବେଳ କମେଇ କମେଇ ଭାତ ତରକାରୀ ଦେଉଥାନ୍ତି । ଏହିପରି କଷ୍ଟେ ମଷ୍ଟେ ମକରା ଶ୍ବଶୁର ଘରେ ଦୁଇଦିନ କଟେଇ ଦେଲା ।

ତୃତୀୟ ଦିନ ତା ଅବସ୍ଥା ଅସମ୍ଭାଳ ହେଲା । ଖାଇସାରିଲା ପରେ ପରେ ମଧ୍ୟ ପେଟ ଭୋକରେ ଆଉଟୁ ପାଉଟୁ ହେଉଥାଏ । ରାତିରେ ଭୋକ ଦାଉରୁ ନିଦ ମଧ୍ୟ ହେଲା ନାହିଁ । ଶେଯରୁ ଉଠି ଅଗଣା ଆଡ଼କୁ ଗଲା ।ସବୁଆଡେ ନଜର ପକାଇଲା । କିଛି ଖାଇବା ଜିନିଷ ଥିବକି କେହି ନ ଜାଣୁନୁ ଚୁପ୍ କରି ଖାଇଦେବ । କିନ୍ତୁ କୋଉଠି ହେଲେ ଖାଇବା ଜିନିଷ ଦେଖିଲା ନାହିଁ । କବାଟ ଖୋଲି  ବାଡ଼ି ପଟକୁ ଗଲା । ଦେଖିଲା ଗୋଟେ କୁକୁଡ଼ା ଘର ଅଛି । ଜାଲିବାଟ ଦେଇ ଅଣ୍ଡାସବୁ ଦେଖାଯାଉଛି । ମକରା ଭାବିଲା ୨/୪ ଟା କୁକୁଡ଼ା ଅଣ୍ଡା ଆଣି ଅଗଣାରେ ପଡ଼ିଥିବା ଚୁଲିରେ ସିଝାଇ ଖାଇଦେଲେ  ହୁଏ ତ ଭୋକ ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା ମିଳିଯିବ ।ଏହାଭାବି ଜାଲିକବାଟ ଖୋଲି ଯେମିତି ଅଣ୍ଡା ଉପରେ ହାତ ପକାଇଛି କୁକୁଡ଼ା ଗୁଡ଼ିକ ଫଡ଼୍ ଫାଡ଼୍ ହେଇ ଏପଟେ ସେପଟେ ଧାଇଁବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଶବ୍ଦଶୁଣି ମକରାର ସାନ ଶଳାର ନିଦ ଭାଙ୍ଗି ଗଲା ସେ କ’ଣ ହେଲା ଜାଣିବା ପାଇଁ ବାଡ଼ି ପଟକୁ ଦୌଡ଼ି ଆସିଲା । ସାନଶଳା ଆସୁଥିବାର ଜାଣିପାରି ମକରା ତରତର ହୋଇ ଅଣ୍ଡାଟାକୁ ପାଟିରେ ପୂରେଇ ଦେଇ କୁକୁଡ଼ା ଘରର ଜାଲି କବାଟଟା ବନ୍ଦ  କରିଦେଇ ନ ଜାଣିଲା ଭଳି ପାଟି ବନ୍ଦ କରି ବାଡ଼ିପଟ ପିଣ୍ଡାରେ ବସି ପଡ଼ିଲା । 

        ସାନଶଳା ଆସି ଦେଖେ ତ ଭିଣେଇଭାଈ ଚୁପ୍ ହେଇ ବାଡ଼ିପଟ ପିଣ୍ଡାରେ ବସିଛନ୍ତି । ଶାନ ଶଳା ପଚାରିଲା – ” ଭାଇ ! କ’ଣ ହେଲା ଯେ କୁକୁଡ଼ା ଗୁଡ଼ିକ ଶବ୍ଦକରି ଦୌଡା ଦୌଡି କରୁଥିଲେ ?” ମକରା ଶଳାର କଥାଶୁଣି ପାଟିରେ ଅଣ୍ଡାଟା ପୂରେଇଥିବାରୁ କିଛି କହି ପାରୁ ନଥାଏ । କେବଳ ହାତରେ ଠାରି କିଛି ହୋଇ ନାହିଁ ବୋଲି ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲା । ଭିଣେଇ କିଛି ନ କହି କେବଳ ହାତରେ ଠାରିବାରୁ ସାନ ଶଳାର ମନରେ ସନ୍ଦେହ ହେଲା ।ସେ ପାଖକୁ ଆସି ଦେଖିଲା ଭିଣେଇଙ୍କର ଗାଲଟା ଖୁବ୍ ଫୁଲି ଯାଇଛି । ହାତରେ ଚିପି ଦେଖିଲା ଖୁବ୍ ଟାଣ ଲାଗୁଛି । ଭିଣେଇଙ୍କର ହଠାତ୍ କ’ଣ ହେଲା ଯେ ଗାଲଟା ଫୁଲିଗଲା , କଥା କହି ପାରୁନାହାନ୍ତି । ସାନଶଳା କିଛି ବୁଝି ପାରିଲାନାହିଁ । ମକରା ଲାଜରେ ଅଣ୍ଡାଟାକୁ ପାଟିରୁ ବାହାର କରି ନ ପାରି ସେମିତି ଚୁପ୍ ହେଇ ବସିଥାଏ । ଶବ୍ଦଶୁଣି ସାନଶଳା ପଛେ ପଛେ ବଡ଼ଶଳା ଓ ଶ୍ବଶୁର ଆସି ପହଞ୍ଚିଗଲେ । 

    ସାନଶଳାକୁ ପଚାରିବାରୁ ସେ କହିଲା – “ଭିଣେଇଙ୍କର ଗାଲରେ ବୋଧହୁଏ ଗୋଟିଏ ବଥ ବାହାରି ଥିଲା ଏଇ ଦୁଇଦିନ ଭିତରେ ବଥଟା ପାଚି ଫୁଲି ଯାଇଛି । ” ଏହାଶୁଣି ଗାଆଁ ବଇଦକୁ ଡାକି ଆଣିବାକୁ ଶ୍ବଶୁର ବଡ଼ ଶଳାକୁ ପଠେଇଲେ । ମକରା ପାଖରେ ଶ୍ବଶୁର ଓ ସାନଶଳା ଜଗି ରହିଲେ । ଏଣେ ମକରା କିଛି ଉପାୟ ନ ପାଇ ଅଣ୍ଡାଟାକୁ ସେମିତି କଳରେ ଯାକି ଧରିଥାଏ । ଗାଲରେ ବଥ ହେଇଥିବା କଥା ଶୁଣି ଗାଆଁ ଵଇଦ ଛୁରୀ , ତୂଳା , ବେଣ୍ଡିଜ୍ କନା , ମଲମ ପ୍ରଭୃତି ଧରି ବଡ଼ ଶଳା ପଛେ ପଛେ ମକରାର ଶ୍ବଶୁର ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ମକରାର ଗାଲକୁ ହାତରେ ଚିପି ଜାଣି ପାରିଲେ ଯେ ବଥଟା ପାଚିଯାଇ ଥିବାରୁ ଗାଲଟା ଫୁଲି ଯାଇଛି । ମକରାକୁ ଖଟରେ ଶୁଆଇଦେଇ ମାଡ଼ି ବସିବାକୁ ସେ ଶଳା ଓ ଶ୍ବଶୁରଙ୍କୁ କହିଲେ । ତିନିଜଣଯାକ ମକରାକୁ ଟେକିନେଇ ଖଟରେ ଶୁଆଇଦେଇ ମାଡ଼ିବସି ଧରିଲେ ଯେପରି ସେ ହଲଚଲ ହେଇପାରିବ ନାହିଁ ।  ଗାଆଁ ବଇଦ ଔଷଧ ପେଡିରୁ ଛୁରୀ କାଢି ଗାଲକୁ କାଟି କଣା କରିଦେଇ ଯେମିତି ଦୁଇହାତରେ ଚିପି ଦେଇଛନ୍ତି ଅଣ୍ଡା ଭିତରେ ଥିଵା ଲାଳ ଓ କେଶର ସବୁ ପଦାକୁ ବାହାରି ଆସିଲା ଗାଆଁ ବଇଦ କହିଲେ- ” ଦେଖିଲ ବଥ ଭିତରେ କିପରି ପୂଜସବୁ ଭରି ହୋଇ ରହିଥିଲା । ମତେ ଡାକି ନ ଆଣିଥିଲେ ଅବସ୍ଥା ଯେ କ’ଣ ହେଇଥାନ୍ତା ଭାବି ପାରୁଛ ? ” 

ଜୋଇଁଙ୍କର ଗାଲରେ ଥିବା ବଥରୁ ପୂଜରକ୍ତ ବାହାରି ଯାଇ ସ୍ବାଭାବିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସିଥିବା ଦେଖି ଶ୍ବଶୁର ଓ ଶଳାମାନେ ଖୁସିହେଲେ । ଗାଆଁ ଵଇଦ ଗାଲ କାଟିଥିବା ଜାଗାରେ ମଲମ ଲଗାଇ ଓ ତୂଳାଦେଇ ବେଣ୍ଡିଜ୍  କରିଦେଲେ । ନିଜର ପାଉଣା ନେଇ ସେ ଚାଲିଗଲେ ।

       ମକରା ଲାଜ ଭୟରେ ସବୁକଷ୍ଟ ସହି ସେମିତି ଖଟରେ ପଡ଼ି ରହିଲା ।ସକାଳୁ ଉଠି ସମସ୍ତଙ୍କ ଅଜାଣତରେ କଳରେ ଥିବା ଅଣ୍ଡାଖୋଳ କାଢ଼ି ବାହାରେ ପକାଇଦେଲା । କିଛିଦିନ ପରେ ଗାଲର କଣା ଧୀରେ ଧୀରେ ବନ୍ଦହୋଇ ଭଲ ହେଇଗଲା । ଖାଇବା ପିଇବାରେ ଅସୁବିଧା ହେତୁ ମକରା ଖୁବ୍ ଦୁର୍ବଳ ହେଇପଡିଲା ।

        ଟିକିଏ ସୁସ୍ଥ ହେବାରୁ ଶ୍ବଶୁରଙ୍କୁ ବିଦାୟ ମାଗି ନିଜ ଘରକୁ ଚାଲିଆସିଲା । ମାଆକୁ ଶ୍ବଶୁରଘରେ ଘଟିଥିବା ସବୁ ଘଟଣା ଟିକିନିଖି କହିଲା । ମାଆ ମକରା ଦେହର ଅବସ୍ଥା ଦେଖି କହିଲେ – ” ଆଉ କୋଉ ଗାଆଁରେ ତୋ ପାଇଁ କନ୍ୟା  ଦେଖିବି ସିନା ଆଉ ସେହିଗାଆଁ ଝିଅକୁ ମୋ ଘରକୁ ବୋହୁକରି ଆଣିବି ନାହିଁ ।”

ନୀତିବାଣୀ :- 

ନିଦ କି ଜାଣେ ଲଟା ବୁଦା , 

         ଭୋକ କି ଜାଣେ କଞ୍ଚା ଓଦା ।

ଅର୍ଥାତ୍ – ଭୋକିଲା ଲୋକକୁ ଯେ କୌଣସି

ଖାଦ୍ୟ ସ୍ବାଦିଷ୍ଟ ଲାଗେ । 

 

ବାଲିଗୁଡ଼ା, କନ୍ଧମାଳ